Dấu ấn Lễ hội Hoa Lư năm 2025 Kết nối quá khứ - Xây dựng tương lai

Lễ hội Hoa Lư (xưa thường gọi là hội Trường Yên, hay hội Cờ Lau) là một lễ hội truyền thống có lịch sử lâu đời được tổ chức hàng năm tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt Cố đô Hoa Lư (xã Trường Yên, Thành phố Hoa Lư) nhằm tưởng nhớ công lao của vị anh hùng dân tộc Đinh Bộ Lĩnh, người xây dựng kinh đô Hoa Lư, lập ra nhà nước Đại Cồ Việt và mở đầu thời kỳ độc lập, thống nhất lâu dài của dân tộc. Lễ hội Hoa Lư phản ánh đậm nét, sinh động về cuộc đời, thân thế và sự nghiệp của đức vua Đinh Tiên Hoàng và lịch sử Việt Nam qua ba triều đại Đinh, Tiền Lê, Lý. Lễ hội Hoa Lư xưa được các vương triều phong kiến tổ chức trang trọng. Hiện nay, lễ hội vẫn bảo lưu được những yếu tố văn hóa, văn nghệ dân gian đặc sắc mang đậm nét văn hoá vùng đất và con người Cố đô Hoa Lư xưa.

Tiếp nối truyền thống lịch sử, văn hoá đó, Lễ Hội Hoa Lư năm 2025 được tổ chức với quy mô cấp tỉnh với vị thế là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia trong 03 ngày, từ ngày 09 đến ngày 11 tháng 3 năm Ất Tỵ (tức ngày 06/4/2025 đến ngày 08/4/2025). Riêng Lễ mở cửa đền, Lễ Cầu quốc thái dân an và Lễ hội hoa đăng được tổ chức vào ngày 08/3 Âm lịch (tức ngày 05/4/2025).

Trọng tâm hoạt động Lễ hội là nội dung phần Lễ với các nghi lễ, nghi thức truyền thống độc đáo mang đậm bản sắc văn hóa, tín ngưỡng được tổ chức trang nghiêm, thành kính tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt Cố đô Hoa Lư phản ánh nét văn hóa đặc trưng, truyền thống của vùng đất Cố đô xưa, biểu hiện mối liên hệ mật thiết giữa quá khứ, hiện tại và tương lai về cội nguồn đất nước, dân tộc theo đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” tạo không khí linh thiêng, nhộn nhịp và đa sắc màu văn hóa. Phần Lễ sẽ được diễn ra theo tuần tự: Lễ mở cửa đền được tổ chức trước ngày khai mạc Lễ hội là nghi thức tâm linh quan trọng, khởi đầu cho chuỗi các hoạt động diễn ra tại Lễ hội, Lễ cầu quốc dân an và Lễ hội hoa đăng (vào đêm trước khai mạc Lễ hội), Lễ rước nước (vào buổi sáng sớm ngày khai mạc Lễ hội), Lễ mộc dục, Lễ dâng hương, Lễ tiến phẩm, Lễ rước kiệu, Tế cửu khúc, Tế lễ cổ truyền diễn ra trong suốt thời gian lễ hội tại 2 đền. Lễ tạ diễn ra cuối cùng để cáo yết, tế tạ với các bậc tiên đế, tiền nhân. Phần độc đáo và đặc sắc trong phần lễ của Lễ hội Hoa Lư là Lễ rước nước, nghi thức đặc biệt ý nghĩa, được gìn giữ và lưu truyền qua hàng nghìn năm để cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, đời sống muôn dân no đủ, đồng thời thể hiện đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" của dân tộc. Và Lễ rước kiệu (với 09 kiệu tham gia trong đó có đoàn kiệu của 05 di tích thờ Vua Đinh Tiên Hoàng và các nhân vật liên quan đến Triều Đinh và 04 di tích thờ Vua Lê Đại Hành và các nhân vật liên quan đến Triều Lê trên địa bàn 06 huyện, thành phố về lễ hội) là nghi lễ có tính chất kết nối tâm linh giữa các di tích thời Đinh – Tiền Lê với nhau và trung tâm cố đô Hoa Lư.

Lần đầu tiên Khai mạc Lễ hội gắn với Chương trình nghệ thuật chào mừng  được tổ chức tại Quảng Trường Đinh Tiên Hoàng Đế (Phường Ninh Khánh, Thành phố Hoa Lư) để chào mừng Thành phố Hoa Lư đạt tiêu chí đô thị loại I (được thành lập trên cơ sở sáp nhập thành phố Ninh Bình và huyện Hoa Lư), thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương hoà mình vào các hoạt động của Lễ hội, nhân lên niềm vui, niềm tự hào của người dân thành phố mới - Thành phố Hoa Lư với định hướng phát triển là đô thị di sản thiên niên kỷ, thành phố sáng tạo. Chương trình được tổ chức vào tối ngày 09/3 Âm lịch (tức ngày 06/4/2025) truyền hình trực tiếp trên Đài Phát thanh và Truyền hình Ninh Bình. Chương trình nghệ thuật đặc sắc “Hoa Lư Ninh Bình - Khởi nguồn Đế đô, ngàn đời thịnh trị” gồm 2 chương “Khởi nguồn Đế đô - Mở nền thịnh trị” và “Hoa Lư - Ninh Bình - Vươn mình kỷ nguyên mới” do các diễn viên, nghệ sỹ đến từ các nhà hát, đơn vị nghệ thuật Trung ương, Hà Nội và Ninh Bình biểu diễn. Chương trình nghệ thuật đã đưa khán giả trở về với vùng đất Cố đô - nơi người anh hùng dân tộc Đinh Bộ Lĩnh đã đánh dẹp, thu phục 12 sứ quân thu giang sơn về một mối, dựng đô, xưng đế, đặt tên nước, đổi niên hiệu, khẳng định nền độc lập, tự chủ của nước Việt ta thời bấy giờ. Các giá trị văn hóa, lịch sử, thiên nhiên đã, đang và sẽ được Ninh Bình bảo tồn, gìn giữ và phát huy, trở thành nguồn lực nội sinh vững bước đến tương lai. Ước tính có hàng chục nghìn đại biểu và nhân dân dự Chương trình Khai mạc Lễ hội và hàng nghìn người theo dõi Chương trình trên sóng Truyền hình Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh; trang website, trang fanpage của Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh và trên các nền tảng xã hội khác. Công tác đón tiếp diễn ra trọng thị, chu đáo. Công tác an ninh trật tự đảm bảo an toàn.

Cùng với đó là các hoạt động phần hội với nhiều hoạt động văn hoá, thể thao, trò chơi dân gian, hoạt động trưng bày, các hội thi, hội thảo… được tổ chức đa dạng, phong phú, hấp dẫn, thiết thực, lôi cuốn sự tham gia của nhân dân và du khách thập phương được tổ chức tại sân Lễ hội (Khu di tích). Các hoạt động phần hội tổ chức kết nối nhuần nhuyễn với các nghi thức phần lễ tạo ra không khí vui tươi, lành mạnh trong không gian của lễ hội mang đặc trưng văn hóa của con người và vùng đất Cố đô. Các hoạt động biểu diễn múa lân, múa rồng; giao lưu văn nghệ quần chúng; biểu diễn trống; biểu diễn cồng chiêng; múa rối nước; chiếu phim và biểu diễn nghệ thuật chuyên nghiệp; cùng với các trò chơi dân gian như: cờ người, chọi gà, tổ tôm điếm, bắn cung, bắn nỏ; các hoạt động thể thao như: giao lưu bóng chuyền, Giải Vô địch Anh tài Vật dân tộc quốc gia năm 2025; Chương trình “Mùa xuân Thượng Võ lần thứ II, năm 2025”; các hoạt động thi, trưng bày, triển lãm, quảng bá như: thi và trưng bày mâm ngũ quả tiến Vua, thi “Kéo chữ Thái Bình”, thi diễn tích “Cờ lau tập trận”, thi thư pháp, thi chèo thuyền khéo, trưng bày hình ảnh, hiện vật Kinh đô Hoa Lư và Nhà nước Đại Cồ Việt, triển lãm ảnh nghệ thuật “Non nước Ninh Bình”, hoạt động quảng bá du lịch Ninh Bình, phiên giao dịch việc làm lưu động. Nét mới của Lễ hội 2025 là: việc tổ chức hội thảo, toạ đàm liên quan đến Nhà nước Đại Cồ Việt như Hội thảo khoa học “Thân thế, sự nghiệp Ưu Bà Phạm Thị Trân”, Hội thảo và triển lãm “Trang phục và cổ phục thời Đinh”, ra mắt dự án phim cổ trang “Hộ linh tráng sĩ”; không tổ chức Hội trại Thanh niên thay bằng tổ chức các hoạt động văn hoá, thể thao của Thanh niên tại sân Lễ hội; tổ chức không gian trưng bày giới thiệu về lịch sử, văn hoá, các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, sản phẩm OCOP, sản phẩm hàng hoá, dịch vụ tiêu biểu của các huyện, thành phố tại Khu di tích trong thời gian diễn ra Lễ hội.

Đặc biệt việc đưa Hội thảo “Trang phục và cổ phục thời Đinh” và ra mắt dự án phim cổ trang “Hộ linh tráng sĩ” (trao đổi, phân tích, làm rõ một số vấn đề về trang phục, cổ phục thời Đinh; cung cấp, bổ sung các tư liệu, để có thêm cái nhìn toàn diện, chi tiết, cụ thể về mọi mặt đời sống, sinh hoạt văn hóa, xã hội nước ta thế kỷ X, góp phần tiếp tục bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, lịch sử vùng đất Cố đô Hoa Lư) tổ chức tại sân lễ hội, mở rộng quy mô các hoạt động tại Khu di tích (Chương trình Mùa xuân Thượng Võ với 1530 vận động viên của 16 đơn vị trong đó có 05 tỉnh bạn, lần đầu tiên có sự xuất hiện của 8 đoàn lân sư rồng mạnh nhất trên cả nước; Hoạt động thi diễn tích cờ lau tập trận và kéo chữ thái bình đã thu hút 19 đơn vị xã, phường của thành phố Hoa Lư tham gia với gần 2000 em học sinh, có những đơn vị Ninh Phong, Ninh Phúc, Ninh Tiến, Ninh Sơn, Bích Đào, Nam Bình,….lần đầu tiên được về cố đô tham gia;…) và tổ chức Khai mạc Lễ hội, Hội thảo khoa học “Thân thế, sự nghiệp Ưu Bà Phạm Thị Trân”, Chương trình nghệ thuật chào mừng tổ chức tại trung tâm thành phố Hoa Lư là sự mở rộng, kết nối không gian văn hóa, nâng cao quy mô tổ chức, sức ảnh hưởng của Lễ hội, phục vụ tốt hơn nhu cầu sinh hoạt văn hóa tinh thần của nhân dân và sự tham gia của du khách.

Có thể nói rằng công tác tổ chức Lễ hội Hoa Lư ngày càng bài bản, sáng tạo và có sức lan tỏa rộng khắp, các hoạt động Lễ hội diễn ra an toàn, trang trọng, hấp dẫn, lôi cuốn sự tham gia và sự hưởng ứng nhiệt tình của nhân dân và du khách thập phương. Đó là niềm vui, tự hào của vùng đất và con người Ninh Bình. Lễ hội Hoa Lư không chỉ là sự kiện văn hóa truyền thống đặc sắc của người dân Cố đô, mà còn là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, ngày càng được nâng tầm cả về quy mô và chất lượng tổ chức. Lễ hội là biểu tượng của tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, lan truyền tinh hoa văn hóa ngàn năm, là nơi kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa truyền thống và hiện đại.

Đoàn lân sư rồng biểu diễn thu hút đông đảo Nhân dân và Du khách

Các em học sinh háo hức thi tài

Chương trình nghệ thuật đặc sắc Khai mạc Lễ hội Hoa Lư 2025